Keuzevrijheid is goed
Allereerst wil ik een aantal zaken veronderstellen en verduidelijken. Een grondbeginsel van de economie is dat concurrentie leidt tot lagere prijzen en betere kwaliteit. Een voorbeeld hiervan is de telefonie. Met enkel de PTT hadden we in Nederland hoge tarieven en relatief slechte service. Toen de markt werd vrijgegeven, werden de prijzen lager en de kwaliteit beter. Vaak aangehaalde tegenvoorbeelden als de mislukte marktwerking in de zorg en op het spoor zijn niet valide. In beide gevallen betreft het beperkt doorgevoerde marktwerking, hetgeen juist tot meer problemen kan leiden. De Nederlandse staat is bijvoorbeeld nog steeds enig aandeelhouder van de NS, dus van echte privatisering is geen sprake. En in de zorg beperken bijvoorbeeld de artsen via overheidsprivileges het aanbod, hetgeen de prijzen opdrijft.
Geld is een voorwaarde voor welvaart
Ten tweede geldt dat een complexe, welvarende economie slechts kan bestaan indien mensen zich specialiseren en kunnen sparen. Hiertoe is indirecte ruil en geld nodig. De belangrijkste functies van geld zijn: rekeneenheid, spaarmiddel en betaalmiddel. Verder voldoet volgens Aristoteles goed geld aan een aantal voorwaarden; het is deelbaar, duurzaam, draagbaar en heeft intrinsieke waarde.
Samengevat zorgt een vrije markt voor meer welvaart en goed geld is hiertoe een voorwaarde.
Gebrek aan keuzevrijheid in geldmarkt
De vraag rijst nu waarom geld niet, net als de meeste goederen, op een eerlijke en echte manier op de markt tot stand komt? Waarom bepalen centrale banken wat ons voornaamste geld is? Een veelgehoord antwoord is dat geld te belangrijk is om aan de markt over te laten. Maar is voedsel niet belangrijker? Zo ja, waarom produceert de staat dit niet ook? Tevens zien we dat grote problemen zoals de aanhoudende economische crisis maar niet door de overheid wordt opgelost. Vandaag de dag hebben de overheden veel meer schulden dan toen de crisis in 2008 begon en zijn de banken nog groter, nog meer ‘too big to fail’. Kortom, de overheid kan de crisis niet genezen. Sterker nog, zij heeft haar zelfs veroorzaakt door geld aan schuld te koppelen. Als voorbeeld; in een pure goudstandaard gecombineerd met 100% reserveverplichtingen voor banken kan een schuldcrisis nooit een geldcrisis worden. Indien schulden niet worden afbetaald, blijft het geld bestaan onder een goudstandaard. Een gram goud blijft immers een gram goud. In ons huidige overheidsgeldsysteem met fractionele reserves is er daarentegen de constante dreiging van failliete banken en het verdwijnen van spaartegoeden. Het depositogarantiestelsel is slechts een schijnoplossing omdat het bankiers perverse prikkels geeft zoals we talloze keren zagen bij onder meer Icesave en DSB.
Ook het argument dat er wel degelijk keuzevrijheid is – bedrijven kunnen bijvoorbeeld Bitcoin accepteren – is niet valide. Allereerst maken overheden/banken het Bitcoin heel moeilijk, bijvoorbeeld in de VS, door onduidelijke of loodzware regulering. Ook accepteert de Staat belastingen enkel in euro, hetgeen dus een competitief voordeel geeft aan overheidsgeld.
Ons huidige overheidsgeld is slecht
Waarom is door een gebrek aan echte keuzevrijheid in de geldmarkt de crisis ontstaan? We stelden net vast dat overheidsgeld gekoppeld is aan schuld. De euro is simpelweg schuld. Iedere euro op je bankrekening is de schuld van een bank aan jou, kijk maar naar de balans van een bank. Het is niet jouw geld waarover je gegarandeerd altijd kan beschikken. Het risico op een bankrun ligt immers altijd op de loer. Geld echter is uitgevonden op de markt. Over de laatste duizenden jaren zijn diverse geldsoorten bedacht. Goud en zilver werden het meest gebruikt. De overheid en een kartel van commerciële banken hebben helaas het geld gemonopoliseerd. Ed Griffin heeft in zijn boek “The Creature of Jekyll Island” prachtig uitgelegd hoe machtige bankiers in 1910 in de Verenigde Staten bij elkaar kwamen om de FED op te richten. Zogenaamd om de consument te beschermen, terwijl ze enkel hun eigen industrie wilden bewaken. Iedere centrale bank is namelijk de hoeder van haar eigen bankenkartel. Ook in Nederland hebben we dit gedrag gezien met ING, ABN Amro en meer recent Fortis. De centrale bank is er voor de bankiers, niet voor ons. Goldman Sachs is er voor Goldman Sachs.
Ik verwacht dat in een vrije markt mensen niet zouden kiezen voor overheidsmunten als de euro of dollar. Dit is niet slechts theorie want inmiddels zien we dit aan het succes van Bitcoin. Zelfs in een gehavende vrije markt en met banken die tegenwerken, beginnen mensen over te stappen op alternatief geld.
Bitcoin voldoet aan eisen Aristoteles
Het prachtige aan Bitcoin is dat het aan de eisen van Aristoteles voldoet. Bitcoins zijn deelbaar tot 8 cijfers achter de komma, en meer cijfers kunnen worden toegevoegd indien noodzakelijk. Let wel, dit betekent niet dat het aantal Bitcoins zal worden vergroot, slechts de deelbaarheid ervan. De kleinste eenheid wordt een ‘satoshi’ genoemd, naar het pseudoniem van de bedenker(s) ervan, Satoshi Nakamoto. Bitcoins zijn draagbaar want een Internetverbinding is voldoende om er over te beschikken. Ze zijn eveneens uiterst duurzaam. Immers, het is een digitale vorm van geld en vergaat dus niet.
Bitcoins hebben intrinsieke waarde, ook al is daar vaak een debat over. Zelf ben ik een aanhanger van Carl Menger’s subjectiviteit’s theorie dat stelt dat iets (intrinsieke) waarde heeft indien iemand er waarde aan toekent. Bitcoins hebben duidelijk aanzienbare waarde, gezien de huidige koersontwikkeling. Ik erken dat een hoop waarde hiervan speculatie is. Een gok op een nieuw en wijdgeaccepteerd betaalsysteem. Een piramidespel is het echter niet omdat er geen uitbetalingen zijn bij nieuwe toetreders en het systeem niet afhankelijk is van nieuwe instroom. Mensen ontvangen graag Bitcoins om talloze praktische en ideologische redenen. Eén daarvan is dat het ons in staat stelt om anoniem betalingen te verrichten. Dit is ook gelijk waar de schoen wringt. Het wordt door politici vaak aangehaald om Bitcoin te veroordelen of op zijn minst zwaar te reguleren. Dit is onterecht. Vooralsnog worden dollarbiljetten voor criminele doeleinden het meest gebruikt, maar de dollar is niet verboden. Ook meen ik dat burgers recht hebben op betalingsprivacy. Tenslotte geldt de analogie van het mes. Deze kan worden gebruikt om vlees te snijden of iemand te doden, maar dit is nog geen reden om het te verbieden.
We hebben modern geld nodig zoals Bitcoin
Een moderne samenleving zoals de onze heeft modern geld nodig. Het is vreemd dat we instant berichten kunnen sturen over de hele wereld, maar een internationale geldoverboeking dagen duurt met hoge kosten. Terwijl we in beide gevallen alleen maar wat beetjes informatie rondsturen. Mensen in derde wereldlanden betalen tot 25% kosten om overheidsgeld te versturen via bedrijven als Western Union en Moneygram. Bitcoin is snel, internationaal en er zijn nauwelijks commissies aan verbonden. Ook kunnen Bitcoins niet arbitrair worden bevroren zoals in Cyprus. Bitcoin heeft geen bailout nodig en is niet ‘too big (or bit) to fail’.
Overheden en banken wereldwijd blijven krampachtig vasthouden aan hun gebroken en achterhaalde geldsysteem. Miljoenen mensen wereldwijd zoeken hun eigen oplossing voor de problemen en stappen over op Bitcoin. En Bitcoin is slechts een voorbeeld. Ook private goudstandaarden, Ripple, Open Transactions, Litecoin, etc. zijn vrije marktinitiatieven voor geld.
Noch op de middelbare school noch tijdens mijn studie bedrijfseconomie heb ik geleerd hoe geld precies tot stand komt en wat de economische en ethische rechtvaardiging is van onze huidige geldsysteem waar voornamelijk bankiers en overheden van profiteren. Bankiers omdat ze veel verdienen in goede tijden en ons chanteren hen te redden in slechte tijden. Overheden omdat ze schulden kunnen blijven maken die worden opgekocht door (centrale) banken.
Pleidooi voor concurrerende geldsoorten
Ik pleit voor concurrende geldsoorten en het recht van het individu om dat geld te kiezen dat het beste voor hem werkt, mits uiteraard geen fraude wordt gepleegd. Hierdoor zullen we een welvarende en eerlijkere samenleving krijgen. Goed geld maakt gelukkig. De lesstof economie en geschiedenis dient te worden aangepast op de middelbare school en hoger onderwijs om jongeren zo vroeg mogelijk het belang hiervan in te laten. Op deze manier kunnen we in de toekomst nieuwe crises vermijden. Sterker nog, concurrerende geldsoorten kunnen een belangrijke rol spelen in het oplossen van de huidige crisis.
